السماوی أحد الشعراء العرب المعاصرین الذین استأثرت تجربتهم الشعریة بقدر کبیر من الاهتمام والاحتفاء فی استخدام الرمز بوعی واستهداف. فالرمز لدیه عبارة عن فواصل من التجلیات والتداعیات یملأ بها الشاعر ما یفیض لدیه من الصور والمعانی المتدفقة والمفاهیم المزدحمة ضمن السیاق الذی یسیر فیه مجری القصیدة. اجتمعت لدی السماوی حصیلة کبیرة من الرموز فی مسیرته الشعریة الطویلة، وکانت أبرز هذه الرموز هی موجودات ال...

حرکیِّة الدلالة هی من أهم خصائص الشعر العربی المعاصر حیث إنّ الرمز الشعری لا یحمل الدلالة الواحدة المألوفة التی تستأنس وعی المتلقی بل یحمل الدلالات المختلفة المتشظیِّة حسب السیاقات التی یقع فیها ولا یرکن فی تقوقعیِّة الدلالة وهذا هو المراد بحرکیِّة الرمز وتشظی الدلالة وهذه الحرکیِّة أکثر حضوراً وبلورةً فی شعر شعراء ما بعد الستینیات وهی تشکلِّ ثیمة أساسیِّة من ثیمات الشعر المعاصر العربی والشعر العراقی خصوصاً وهی ...

منطقه خاورمیانه در قرن بیستم با مشکلات سیاسی اجتماعی بسیاری مواجه بود و کشور عراق از این مساله مستثنی نشده بلکه از وضع سیاسی حاکم بر منطقه خسارتهای بیشتری هم متحمل شده است.اشغال عراق توسط انگلیس، قیمومت انگلستان ، جنگ جهانی اول و دوم ، از جمله مسایلی هستند که در قرن بیستم اوضاع عراق را تحت تاثیر قرار داد. اوضاع اجتماعی به تبع اوضاع سیاسی چندان رضایت بخش نبود و مسائلی چون جهل و بیسوادی ، فقر، نب...

رمز، وسیله ای الهامی و از بارزترین ابزار تصویرگری شعر است که شاعر معاصر از طریق پشتکار مداومش در ورای کشف ابزار بیان زبانی از آن بهره می جوید، که زبان شعریش به آن می بخشد و قادر بر الهام، نسبت به آنچه که معیّن و توصیف عواطف و احساساتش و نیز دور بودن دیدگاه متفاوت شعریش سخت می کند. شاید خطری که حدود شعر رمزی را تهدید می کند تجمید آن باشد که حول محور مدلول معین و مشخصی می چرخد؛ بدین جهت که در صورت...

لعبت الأسطورة فی الشعر العربی المعاصر دوراً هاماً و خطیراً کجزءٍ من التراث الانسانی حیث مال إلیها الشعراء و أکثروا من استعمالها و توظیفها فی نصوصهم الشعریّة و اعتمدوا علیها بدیلا من الإستعارة التقلیدیّة و سرعان ما أصبحت الإستفادة من إمکانیّات التراث الأسطوری جزءاً لا یتجزّأ من مهمة الشاعر العربی المعاصر. لذلک تتعاطی هذه المقالة البحث عن أسطورة أودیب و کیفیّة توظیفها فی أشعار ثلاثة من الشعراء العرب المعاص...

الملخّص دَرَسَ الأقدمون من النقّاد والبلاغیین العرب قضیة التکرار فی اللغة العربیة وهی تُعتبر من الجذور الأساسیة لظاهرة الموتیف والتی تعنی فی الأدب الفکرة الرئیسة أو الموضوع الذی یتکرر، ونلاحظ هذه الظاهرة موجودة عند شاعرنا أدیب کمال الدین؛ الشاعر العراقی المهجری المعاصر الذی یقطن أسترالیا حالیاً ومازل یترجم عواطفه وأحاسیسه بلغته الشعریة، وقد عُرف بالحروفـی؛ لأنّه رکز علی الحرف وأوغل فی ترکیزه. فی هذا ال...